Cocuklarimizi Kotu Aliskanliklardan Korumak Icin Basit Bir Oneri: Aile Yemekleri....

"Yemek Secen Cocuklar" baslikli yazimda ailece yenen yemeklerin duzenli oldugu takdirde cocuklarin saglikli beslenme aliskanligi kazanmasinda buyuk rol oynadigindan bahsetmistim... Ancak aile yemekleri ve bir ailede yemek ile ilgili duzenli rituellerin bulunmasi (bayram yemegi, pazar kahvaltisi vs..) cocuklarimizin gelisiminde tahmin ettigimizden cok daha onemli ve kritik bir rol oynuyor...

Son yillarda yapilan arastirmalar, aileleriyle birlikte duzenli olarak aksam yemegi yiyen cocuklarin;

• anne ve babalariyla daha saglikli bir iletisimleri oldugunu
• okulda daha basarili olduklarini
• saglikli beslenme aliskanliklari gelistirdiklerini
• kilo problemi yasamadiklarini
• ailelerinin kendileriyle gurur duydugunu dusunduklerini
• ozsaygilarinin daha yuksek oldugunu
• ogrenmeye daha acik ve yatkin olduklarini
• kelime hazinelerinin daha zengin oldugunu
• daha terbiyeli olduklarini

gosterirken;

• depresyon
• erken yasta icki icme 
• uyusturcu 
• sigara aliskanligi
• erken yasta hamilelik
• intihara tesebbus
• siddete egilim
• hirsizlik yapma
• evden kacma 

ihtimallerinin de daha az oldugunu gosteriyor. Bilimsel arastirmalar bu sonuclarin supheye yer vermeyecek kadar guclu oldugunun da altini ciziyor... Kisacasi, duzenli bir yemek rutini cocuklarimiza kazandirmak istedigimiz deger yargilarini ogretmemize yardimci olurken, onlari bazi tehlikelerden de korumamiza destek oluyor. Peki bu yogun tempomuzda, aksam yemegini ailece yapmamiza imkan yoksa ne yapmaliyiz? Aile yemeklerini hazirlarken nelere dikkat etmeliyiz?

Burada tekrar tekrar altini cizmek isterim ki onemli olan sey ailenin hep beraber olmasidir, yenen yemek degil. Cogumuz icin yabanci olmayan senaryolar: agzimiza kasigin tikilmasi, 'yemezsen sebzen kuser', 'hadi bitir evladim' lar, 'bitirmeden kalkamazsin' lar, 'ac agzini bakiyim' lar... Iste tum bunlar, aile yemeklerini stres, kavga ve gurultulu bir ortam haline getirmekten baska bir ise yaramamaktadir... Buna karsilik, yemek yemek insani rahatlatan, icini isitan ve guven veren bir eylemdir. Bu nedenle, ailece yenen yemekler esnasinda yapilan paylasimlar cok degerli ve faydalidir... Biz anne ve babalarin da odaklanmasi gereken nokta budur. 

Arastirmalarin cogu aksam yemekleri uzerine odaklanmis olsa da, asil onemli nokta ailece beraber olmak, yemek yiyor olmak ve bunun az cok bir rituel haline gelmesidir... Gunumuzun yogun temposunda duzenli olarak ailece aksam yemek yemek cok mumkun olmayabilir. Her aksam yapamiyorsak da haftada bir bile bunu yapabilirsek cocuklarimiz icin cok faydali olacaktir...

Ayrica, aksam yemegi olmuyor ise sabah kahvaltisi, ya da haftasonu ailece yapilacak brunch/kahvalti, aksamlari cocuklarimiz yatmadan evvel hep beraber birer bitki cayi yada ilik sut esliginde sohpet etmek gibi rituelleri aile hayatimiza rahatlikla ekleyebilir ve yukarida bahsettigim butun faydalardan yararlanabiliriz...

Aile yemeklerinde yapilan sohpetler, bizlere gun icerisinde yasadiklarimizi, problem ve sevinclerimizi paylasmamiza yardimci olur. Burada, anne ve babalarin baslarindan gecen guzel olaylar kadar kotu olaylari da konusmalari cok faydalidir. Bu sekilde, cocuklarimiza hayatta inis ve cikislar oldugu, ancak sorunlarin zamanla cozuldugunu gostermis oluruz. Ayrica, kendilerinden baska insanlarin hayatlarini, sorun ve mutluluklarini dinlemek cocuklarimizin empati becerisi icin de faydalidir.

Tum bunlara ek olarak, aile sohpetleri cocuklarin aileleriyle ilgili bilgiler ogrenmelerine yardimci olur...  Hem anne ve babalariyla,  hem de genis aileleriyle ilgili bilgiler edinmelerine sebep olur. Peki bu neden onemlidir? 2001 yilinda yapilan bir arastirma, aileleri hakkinda daha cok sey bilen  (anneanne ve dedelerin nerede buyudugunu, anne ve babanin hangi lisede okudugunu, ailede yasanmis olan ciddi bir hastalik ya da olayi bilmek, vs) cocuklarin hayatlari uzerindeki kontrol duygularinin ve ozsaygilarinin cok daha yuksek oldugunu, strese karsi daha dayanikli olduklarini gosteriyor. Tum bu faydalarin ana sebebi, cocuklarin bu ritueller sayesinde kendilerini ailelerine ait hissetmeleri, kendilerinden buyuk bir butunun parcasi olduklarini gormeleri oldugu belirtiliyor.

Tabii bu yemekleri organize ederken dikkat etmemiz gereken en onemli unsurlardan biri de yemek suresince elektronik ve sanal ortamdan uzak durmamiz... Yemek suresince ipad ve televizyonun kapali olmasi, telefonlarin acilmamasi cok onemli. En azindan, arandiginizda "su anda ailece yemek yiyoruz, seni biraz sonra arayabilir miyim?" diyip telefonu kapatmaniz bile cocuklarimiza iyi ornek olacaktir. Cocuklarimiz onlarla gecirdigimiz vaktin bolunmesine izin vermedigimizi gordukce kendilerine verdiginiz degeri somut bir bicimde goreceklerdir. Ayrica, siz bu sekilde cevap verdiginiz takdirde evinizdeki ergenlerden de rahatlikla ayni tutumu gormeyi bekleyebilirsiniz.

Yemekle ilgili duzenli aile ritueli kurmak kisiden kisiye, aileden aileye gore degisir. Yukarida, dikkat etmemiz gereken bazi noktalara deginmek istedim. Bunlari goz onune alip, hem kendi yasantinizi, hem de cocuklarinizin haftalik programlarini da dikkate alip one gore kendi ailenize uygun bir rituel kurabilirsiniz...

Kolay Gelsin!